چاقی و اختلالات اضطرابی اغلب با هم رخ می‌دهند و در جامعه مدرن شیوع بیشتری پیدا می‌کنند و اعتقاد بر این است که التهاب نقش کلیدی در این ارتباط دارد (1).
تحقیقات بر روی مدل‌های حیوانی نشان می‌دهد که چاقی ناشی از رژیم غذایی پرچرب، التهاب عصبی و پاسخ‌های رفتاری دفاعی مرتبط با اضطراب را افزایش می‌دهد (2).
اگرچه مکانیسم دخیل در تأثیرات رژیم غذایی پرچرب بر التهاب عصبی و پاسخ‌های رفتاری دفاعی مرتبط با اضطراب به طور کامل مشخص نشده است، اما اعتقاد بر این است که تغییر سیگنال‌دهی محور روده-مغز نقش مهمی در آن دارد.
تغییرات ناشی از رژیم غذایی پرچرب در تنوع و ترکیب جامعه میکروبیوم روده در تعیین سلامت و بیماری از طریق تغییرات در ایمنی ذاتی، التهاب و عملکرد شناختی نقش مرکزی دارد (3).
دیس بیوز روده – وضعیتی که در آن میکروبیوم عدم تعادل ناسالمی در تنوع باکتریایی و ترکیب جامعه نشان می‌دهد – باعث التهاب و التهاب عصبی، تغییر سیگنال‌دهی سروتونرژیک مغز و افزایش پاسخ‌های رفتاری دفاعی مانند اضطراب می‌شود.
سیستم سروتونرژیک مغز نقش مهمی در تنظیم رفتارهای عاطفی، از جمله پاسخ‌های رفتاری دفاعی مانند اضطراب دارد (4).
شواهد قبلی نشان می‌دهد که حیواناتی که رژیم غذایی پرچرب مصرف می‌کنند، خطر بیشتری برای ابتلا به رفتارهای دفاعی مرتبط با اضطراب دارند، اما مکانیسم‌های زیربنایی آن ناشناخته مانده است. با توجه به شکاف دانش فعلی، یک مطالعه اخیر بررسی کرد که آیا رژیم غذایی پرچرب تنوع و ترکیب جامعه میکروبیوم روده را تغییر می‌دهد، بیان ژن سروتونرژیک را افزایش می‌دهد و پاسخ‌های رفتاری دفاعی مرتبط با اضطراب را القا می‌کند یا خیر (5).
همچنین ببینید >> 12 تمرین که بیشترین کالری را می‌سوزانند
سیستم سروتونرژیک مغز در تنظیم رفتارهای عاطفی، از جمله پاسخ‌های رفتاری دفاعی مانند اضطراب، نقش مهمی دارد (4).
شواهد قبلی نشان می‌دهد که حیواناتی که رژیم غذایی پرچرب مصرف می‌کنند، خطر بیشتری برای ابتلا به رفتارهای دفاعی مرتبط با اضطراب دارند، اما مکانیسم‌های زیربنایی آن ناشناخته مانده است. با توجه به شکاف دانش فعلی، یک مطالعه اخیر بررسی کرد که آیا رژیم غذایی پرچرب تنوع و ترکیب جامعه میکروبیوم روده را تغییر می‌دهد، بیان ژن سروتونرژیک را افزایش می‌دهد و پاسخ‌های رفتاری دفاعی مرتبط با اضطراب را القا می‌کند یا خیر (5).
موش‌های نوجوان به دو گروه تقسیم شدند: نیمی از آن‌ها به مدت نه هفته رژیم غذایی استاندارد حدود 11 درصد چربی دریافت کردند و بقیه رژیم غذایی پرچرب 45 درصدی دریافت کردند که عمدتا از چربی اشباع شده محصولات حیوانی تشکیل شده بود. (طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، رژیم غذایی معمولی آمریکایی حدود 36 درصد چربی دارد). در طول مطالعه، نمونه‌های مدفوع برای ارزیابی میکروبیوم یا باکتری‌های روده حیوانات جمع‌آوری شد. پس از نه هفته، حیوانات تحت آزمایش‌های رفتاری قرار گرفتند.
یافته‌های اصلی
این مطالعه نشان داد که در حیوانات، رژیم غذایی پرچرب باکتری‌های روده ساکن را مختل می‌کند، رفتار را تغییر می‌دهد و از طریق یک مسیر پیچیده که روده را به مغز متصل می‌کند، مواد شیمیایی مغز را به گونه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد که اضطراب را تغذیه می‌کند.
هنگامی که با گروه کنترل مقایسه شد، گروهی که رژیم غذایی پرچرب مصرف می‌کرد، تعجب‌آور نیست که وزن بیشتری پیدا کرد. اما حیوانات همچنین تنوع باکتریایی روده‌ی بسیار کمتری را نشان دادند. به طور کلی، تنوع باکتریایی بیشتر با سلامت بهتر مرتبط است (6).
گروهی که رژیم پرچرب مصرف کرده بودند همچنین بیان سه ژن (tph2، htr1a و slc6a4) درگیر در تولید و سیگنال‌دهی سروتونین، انتقال‌دهنده عصبی، را به ویژه در ناحیه‌ای از مغز به نام هسته دوپامینرژیک پشتی که با استرس و اضطراب مرتبط است، نشان داد.
همچنین بخوانید >> چرا زنان در کاهش چربی با مشکل بیشتری روبرو هستند؟
در حالی که سروتونین اغلب به عنوان یک “ماده شیمیایی احساس خوب مغز” تبلیغ می‌شود، برخی از زیرمجموعه‌های نورون‌های سروتونین می‌توانند هنگام فعال شدن، پاسخ‌های مانند اضطراب را در حیوانات ایجاد کنند.
به‌طور قابل توجهی، افزایش بیان tph2 یا تریپتوفان هیدروکسیلاز در هسته دوپامینرژیک پشتی با اختلالات خلقی و خطر خودکشی در انسان مرتبط بوده است. گروه رژیم پرچرب در واقع دارای امضای مولکولی یک حالت اضطراب بالا در مغز خود بودند.
محققان حدس می‌زنند که میکروبیوم ناسالم پوشش روده را به خطر می‌اندازد و اجازه می‌دهد باکتری‌ها وارد گردش خون بدن شوند و از طریق عصب واگ، مسیری از دستگاه گوارش به مغز، با مغز ارتباط برقرار کنند.
همه چربی‌ها بد نیستند و چربی‌های سالم مانند آن‌هایی که در ماهی، روغن زیتون، آجیل و دانه‌ها یافت می‌شوند می‌توانند ضد التهاب و برای مغز مفید باشند (7).
مهم است که تا حد امکان انواع میوه‌ها و سبزیجات را مصرف کنید، غذاهای تخمیر شده را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا از میکروبیوم سالم حمایت کنید و از پیتزا و سیب‌زمینی سرخ‌کرده دوری کنید.
خلاصه
رژیم غذایی پرچرب می‌تواند باکتری‌های روده را مختل کند، رفتار را تغییر دهد و مواد شیمیایی مغز را به گونه‌ای تحت تأثیر قرار دهد که اضطراب را افزایش می‌دهد. این تحقیق نشان می‌دهد که موش‌هایی که رژیم غذایی پرچرب مصرف کردند، تنوع کمتری در باکتری‌های روده و بیان بالاتر ژن‌های مرتبط با استرس و اضطراب را نشان دادند، که نشان می‌دهد عادات غذایی ناسالم ممکن است نه تنها منجر به افزایش وزن شود، بلکه بر سلامت روان نیز تأثیر منفی بگذارد.
با توجه به معرفی زودهنگام غذاهای پرچرب در رژیم غذایی کودکان و افزایش مداوم اپیدمی چاقی، این تحقیق سناریوی احتمالی را ارائه می‌کند که در آن انتخاب‌های غذایی در دوران نوجوانی می‌تواند بر میکروبیوم روده، سیستم‌های سروتونرژیک ساقه مغز و حساسیت به توسعه اختلالات روانپزشکی در بزرگسالی تأثیر بگذارد.
این دانش می‌تواند منجر به رویکردهای جدید مبتنی بر میکروبیوم برای پیشگیری از اختلالات روانپزشکی مرتبط با استرس مانند اختلالات اضطرابی شود.
هنگامی که سیستم گوارش با تعادل خوبی از باکتری‌ها سالم است، می‌توان انتظار داشت که به طور موثر چیزهایی را که می‌توانند به سلامت جسمی و روانی شما آسیب برسانند، فیلتر کند. مواردی مانند باکتری‌های بد و سموم یا متوقف می‌شوند یا از ایجاد آسیب به شما جلوگیری می‌کنند.
کلید یک سیستم گوارشی سالم، خوردن یک رژیم غذایی سالم ساخته شده از غذای واقعی از مواد غذایی کامل است. این پایه و اساس یک میکروبیوم روده سالم را فراهم می‌کند. شما می‌توانید با معرفی تنوع بیشتر روده، سلامت روده و ایمنی خود را تقویت کنید و ممکن است راهی کارآمدتر از پروبیوتیک روزانه وجود نداشته باشد.
References:
1. Castanon N, Lasselin J, Capuron L: Neuropsychiatric comorbidity in obesity: role of inflammatory processes. Front Endocrinol (Lausanne) 5:74, 2014
2. Haleem DJ, Mahmood K: Brain serotonin in high-fat diet-induced weight gain, anxiety and spatial memory in rats. Nutr Neurosci 24:226-235, 2021
3. Yang Y, Du L, Shi D, et al: Dysbiosis of human gut microbiome in young-onset colorectal cancer. Nat Commun 12:6757, 2021
4. Donner NC, Kubala KH, Hassell JE, Jr., et al: Two models of inescapable stress increase tph2 mRNA expression in the anxiety-related dorsomedial part of the dorsal raphe nucleus. Neurobiol Stress 8:68-81, 2018
5. de Noronha SISR, de Moraes LAG, Hassell JE, et al: High-fat diet, microbiome-gut-brain axis signaling, and anxiety-like behavior in male rats. Biological Research 57:23, 2024
6. Manor O, Dai CL, Kornilov SA, et al: Health and disease markers correlate with gut microbiome composition across thousands of people. Nature Communications 11:5206, 2020
7. Chianese R, Coccurello R, Viggiano A, et al: Impact of Dietary Fats on Brain Functions. Curr Neuropharmacol 16:1059-1085, 2018
